.png)
Dzień Hetmański w Tarnowie
Łucznicy, rycerze, rzemieślnicy, kuglarze, muzycy i historycy upamiętnią w sobotę dwudziestego piątego września postać Wielkiego Hetmana Jana Amora Tarnowskiego.
W tym dniu obchodzony będzie po raz trzeci, zainicjowany przez Radę Osiedla nr 1 „Starówka” Dzień Hetmański. Tegoroczny zorganizowany jest dla uczczenia 460. Rocznicy śmierci Wielkiego Hetmana oraz 490. rocznicy zwycięskiej bitwy pod Obertynem. Tym razem odbędzie się w gościnnym Muzeum Etnograficznym w Tarnowie. Projekt jest finansowany z budżetu Tarnowa.
Dzień Hetmański w Tarnowie to cykliczne przedsięwzięcie organizowane z inicjatywy Rady Osiedla Nr 1 „Starówka” mające na celu upamiętnienie najwybitniejszej postaci w historii miasta Tarnowa Jana Amora Tarnowskiego – Hetmana Wielkiego Koronnego, Kasztelana Krakowskiego.
- Po raz pierwszy odbył się w roku 2018 z okazji 530. rocznicy urodzin Hetmana Jan Tarnowskiego oraz 460. rocznicy wydania wybitnego dzieła autorstwa Jana Tarnowskiego „ Rada sprawy wojennej”- wyjaśnia Ryszard Żądło, przewodniczący Rady Osiedla nr 1 „Starówka”. -Podczas drugiej edycji Dnia Hetmańskiego w 2019 roku odsłoniliśmy popiersie Jan Tarnowskiego i mural wg grafiki Wojciecha Gersona. Chcemy poprzez organizację Dni Hetmańskich popularyzować wśród mieszkańców Tarnowa i regionu postaci wybitnego hetmana, przedstawienia jego zasług dla Rzeczypospolitej oraz naszego miasta, godne upamiętnienie wybitnego męża stanu epoki renesansu oraz integracja środowisk tj. szkół oraz stowarzyszeń będących partnerami w realizacji tej szlachetnej idei.
Współorganizatorami wydarzenia są przede wszystkim rada Osiedla nr 1. „Starówka”, Muzeum Okręgowe w Tarnowie, a także Stowarzyszenie Zamek Tarnowski, Bractwo św. Jakuba, Fundacja Jana Hetmana tarnowskiego i II liceum Ogólnokształcące w Tarnowie. Wszyscy zadbali, by nie zabrakło atrakcji w tym dniu.
- Głównym wydarzeniem będzie turniej łuczniczy o Buławę Hetmańską, który rozpoczniemy o godzinie dziewiątej – informuje Ewa Kropiowska- Prezes Stowarzyszenia Zamek Tarnowski – nasz kolega Marek Czuba ze Stowarzyszenia Zamek Tarnowski wykonał trzy piękne buławy : złotą, srebrną i brązową, dla najlepszych zawodników. Powalczą o nie łucznicy z całej Polski.
Od godziny jedenastej w katedrze będzie można będzie można zobaczyć i poznać historię najpiękniejszego w Europie nagrobku Wielkiego Hetmana. Po złożeniu na nagrobku kwiatów z katedry wyruszy do Muzeum Etnograficznego barwny korowód prowadzony przez bractwa rycerskie.
W południe salwą z hakownicy rozpocznie się kolejna część Dnia Hetmańskiego. Podobnie jak turniej łuczniczy będzie się toczyć wokół Muzeum Etnograficznego w Tarnowie.
Rozpocznie ją spektakl Teatru Trójkąt z Zielonej Góry „ Czego nie wiecie o królach” . Aktorzy zaprezentują pierwszych władców, jako ludzi z „krwi i kości” z ich zaletami i przywarami. Przedstawią historię w atrakcyjnej formie za pomocą różnych technik teatralnych – wykorzystania teatru formy, lalek i rekwizytów, a także interakcji z widzem, czy tańca.
Po spektaklu w muzeum zaplanowano panel popularnonaukowy „ Jan Tarnowski- Hetman Wielki Koronny i Mąż Stanu” z udziałem dr. Andrzeja Gładysza z KU i dr. Krzysztofa Moskala, podczas którego zaprezentowany zostanie m.in. film o bitwie pod Obertynem.
Od dwunastej wokół muzeum odbywać się będą pokazy rzemiosł dawnych, pokazy rycerskie, kulinarne, nauka tańców dworskich, strzelanie z łuku, rzuty toporkiem i inne atrakcje – wszystko w klimacie historycznym. Program wzbogacą uczniowie II Liceum Ogólnokształcącego, którzy zaprezentują pieśni o Hetmanie oraz będą rozdawać jabłka hetmańskie i gazetki poświęcone bohaterowi tego wydarzenia.
Całość zakończy koncert w wykonaniu teatru Trójkąt „ Pieśni ucieszne z wykorzystaniem stylowego instrumentarium inspirowanego średniowieczem. W skład repertuaru wchodzą zarówno autorskie teksty i kompozycje, jak i klasyczne pieśni kojarzone z epoką. Całość występu spaja dowcipna konferansjerka i nieco wiedzy na temat instrumentów, a także obyczajowości średniowiecznej. Instrumenty wykorzystywane w koncercie to: Lira korbowa, kilka rodzajów fletów, domra, bębny, szałamaja, okaryny, lutnie, drobne instrumenty perkusyjne, lira germańska i inne.
Serdecznie zapraszamy – wstęp wolny.
Poniżej biogram Hetmana Jan Tarnowskiego do wykorzystania.
Jan Tarnowski - Hetman Wielki Koronny, Kasztelan Krakowski
Jan Tarnowski, syn Jana Amora Juniora i Barbary z Rożnowa, wnuczki słynnego rycerza Zawiszy Czarnego, potomek w linii męskiej Spycimira Leliwity założyciela miasta Tarnowa. Urodził się na zamku tarnowskim w 1488 roku. Urząd Hetmana Wielkiego Koronnego otrzymał od króla Zygmunta Starego w 1527 roku i sprawował go z przerwami niemal do końca swego życia. Najważniejszy urząd w Rzeczypospolitej - Kasztelana Krakowskiego piastował od roku 1536. Był znakomitym wodzem i organizatorem zawodowej armii oraz teoretykiem wojskowości. Dzięki wojennym dokonaniom m.in. zwycięskimi bitwami pod Obertynem w 1531 r. i Starodubem 1535 r. zyskał sławę niezwyciężonego wodza. Tarnów odziedziczył w 1514 roku. U królów polskich: Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta uzyskał potwierdzenie dawnych przywilejów oraz otrzymał nowe dotyczące zwolnienia od ceł i poboru opłat dla mieszczan tarnowskich. Za jego czasów rozbudowane zostały i częściowo przebudowane na sposób nowożytny fortyfikacje miejskie oraz Ratusz, fundował szkoły, wspomagał pisarzy i artystów. W latach 1554–1560 wydał instrukcje dotyczące gaszenia pożarów, organizacji obrony przed nieprzyjacielem i funkcjonowania miasta. Był jednym z największych właścicieli ziemskich w Koronie – posiadał 10 miast i ponad 120 wsi.
Z jego polecenia i własnym nakładem w 1558 roku drukarz Łukasz Andrysowic wydał w Tarnowie traktat hetmana zatytułowany „Consilium rationis bellicae” (Rada sprawy wojennej). Była to pierwsza książka wydana drukiem w Tarnowie. W tarnowskiej kolegiacie (dzisiejszej katedrze) ufundował renesansowe pomniki nagrobne dla zmarłych członków swojej rodziny: żony Barbary z Tęczyńskich, ojca, brata i syna; które wykonał twórca Kaplicy Zygmuntowskiej w Katedrze Wawelskiej - Bartłomiej Berecci. Są to dzieła sztuki o wybitnej wartości, uważane przez historyków sztuki za jedne z najpiękniejszych rzeźb renesansowych na ziemiach polskich.
Hetman Jan Tarnowski zmarł w Wiewiórce koło Dębicy w dniu 16 maja 1561 roku. Spoczywa w tarnowskim kościele katedralnym. Jego pomnik nagrobny wyrzeźbił Jan Maria Padovano.
Czujnym stróżem był zawsze Pospolitej Rzeczy;
Jej pożytek przed swoim miał na dobrej pieczy;
Jego dzielność i sprawa znaczna była w boju;
Znaczny jego porządek i rozum w pokoju.
Jan Kochanowski „O śmierci Jana Tarnowskiego” (fragment)
